5 - Познавање на Кришнините енергии (од Издигање до свесноста за Кришна )

За Кришна не постои разлика помеѓу духовната и материјалната енергија. За Hero тие се еднакви. Понекогаш електричната струја служи за разладување, а понекогаш за загревање, но енергијата што се добива од електричната централа е секогаш иста. Така Кришнината енергија е секогаш духовна, но делува на различни начини. Во еден град постојат оддел за социјална помош и милициска станица. Во очите на владата тие се еднакви, бидејќи двата се нејзини помошни делови, но за поединецот тие вршат различни служби. Материјалната енергија може да делува на разни начини кои можеби не се пријатни за живото суштество, но тоа не значи дека Кришна не ја сака материјалната енергија. Таа е исто така важна како и духовната енергија, само што служи да ја казни условената душа, исто како што милицијата ги казнува криминалците.

Во Брахма-самхита е потврдено дека Кришнината енергија е секогаш духовна, но делува на разни начини во разни полиња на делување. Што се однесува до Кришна, за Hero нема разлика помеѓу енергиите, но ние, за да можеме полесно да ги сфатиме, правиме разлика и велиме дека понекогаш енергијата делува на материјален а понекогаш на духовен начин. Мислиме дека енергијата е топла или студена, добра или лоша, пријатна или непријатна, но всушност таа е секогаш иста.
Кришна не може да еманира пониска енергија бидејќи Тој самиот не е инфериорен. Тој е секогаш супериорен и духо­вен и затоа Неговата енергија е секогаш духовна. Субхадра е Кришнината сестра, од која доаѓа инкарнацијата на Дурга, отелотворената материјална енергија. Субхадра се наоѓа во духовниот свет, вечно во однос со Кришна како Негова енергија, но кога Дурга ги врши своите активности во материјалниот свет не треба да ја сметаме за инфериорна. Во Бхагавад-гита и Брахма-самхита е речено дека Дурга или Маја делува под управа на Кришна. Како тогаш можеме да ја сметаме за помалку важна? Криминалците можат да мис-лат дека милицијата е понизок оддел на владата, но граѓаните што го почитуваат законот не мислат така. Тој оддел само делува на одреден начин. Слично на тоа, материјалната енергија мора да делува на начин што ќе го збуни живото суштество кое се наоѓа под управа на Кришна.
Ние сме живите суштества во материјалната енергија, a во оваа положба се наоѓаме затоа што сме сакале да владееме со материјалната природа. Кришна ни ја дал таа поволност, велејќи ни: „Во ред, можете да се обидете, но нема да успеете." Се додека не знаеме како природните закони делуваат под врховната управа на Кришна, нашите активности ќе бидат неуспешни. Штом совршено го сфатиме Кришна, ќе ги сфатиме и природните закони и нивното делување. Ваишнавите ги интересира позадината на законите на материјалната природа. Кога совршено ќе го сфатиме Кришна, ќе можеме да сфатиме дека всушност не постои пониска или материјална енергија и дека се е духовно. Можеме да сфатиме дека на повисоко ниво се што доживуваме се дејствата и последиците на разните енергии на Севишниот Господин. Штом совршено го сфатиме Кришна, разликите помеѓу повисоката и пониската енергија ќе исчезнат. Се што го служи Кришна е повисока енергија. Во повисока смисла, се го служи Кришна. Оние што се многу возвишени го сфаќаат тоа.
Во Ведските списи е потврдено дека Господинот поседува разни енергии. Самиот Севишен Господин не мора ништо да работи. Како тоа? Тој не мора да се бори за богатство, бидејќи сето богатство е Негово, ни за знаење, бидејќи сето знаење е Негово, ни за моќ, бидејќи сета моќ е Негова, ни за убавина, слава или одреченост, бидејќи сите се Негови во целост. Тој не управува непосредно со настаните во вселената, бидејќи има многу помошници кои можат да управуваат со нив додека Тој останува во своето престојувалиште. Тоа е потврдено во Шllpu Ишопанишадата:

анеџад екам манасо џавијо
наинад дева апнуван пурвам аршат
тад дхавато 'нјан атјети тиштхат

тасминн апо матаришва дадхати

„Иако е постојано во своето престојувалиште, Божјата Личност е побрза од умот и може сите да трча побргу од сите. Моќните полубогови не можат да My се доближат на Господинот. Иако е на едно место, Тој управува со оние што даваат воздух и дожд. Ги надминува сите со своето совршенство." (Шри Ишопанишад, Мантра 4).
Кришна не мора ништо да работи. Како Севишната Божја Личност Тој само ужива со гоппите (краварките) и својата придружничка Радхарани. Кришна, како Кришна, всушност не убива демони. Кога Кришна убива демони, познат е како Васудева Кришна, не првобитниот Кришна. Кога Кришна се експандира, Тој прво се експандира како Баларама, а потоа како Санкаршана, Прадјумна, Анируддха и Васудева. Како Васудева делува во Матхура и Дварака, но како Кришна во својот првобитен облик останува во Врндавана. Ова може да делува збунувачки; дури и еден од најголемите писатели на белетристика во Бенгал погрешно го сфати тоа и мислеше дека Кришна од Врндавана, Кришна од Дварака и Кришна од Матхура се три различни личности. Но тоа не е тешко да се сфати ако ја познаваме природата на Кришнините експанзии. Кришна е истиот и еден единствен, но за да ужива, може да се експандира во милијарди и трилиони облици.
Во Десеттата Глава на Бхагавад-гита Кришна вака му ги објаснува разните свои манифестации на Арџуна:

уччаихтравасам ашванам

виддхи мам амртодбхавам
аираватам гаџендранам

наранам ча нарадхипам

ајудханам ахам ваџрам
дхенунам асми камадхук

праџанат часми кандарпах
сарпанам асми васуких

„Знај дека од коњите сум Уччаихшрава, кој настана од океанот на еликсирот на бесмртноста. Од господските слонови сум Аиравата, а меѓу луѓето сум кралот. Од оружјата сум громот, а меѓу кравите Камадхук, која дава млеко во изобилство .Од создавачите на потомство сум Кандарпа, богот на љубовта, а од змиите главната змија, Васуки." (Бг. 10.27-28)
Господинот Кришна понатаму ги набројува многуте значајни манифестации на материјалната креација и објаснува на кој начин секоја од нив е Негов претставник. Тој го заклучува долгиот, детален список на овие манифестации со зборовите:

атха ва бахунаитена
ким џнатена таварџуна

виштабхјахам идам критснам
екамшена стхито џагат

„Но зошто ти треба, Арџуна, сето ова детално знаење? Само со едно свое делче ја проникнувам и одржувам сета оваа вселена." (Бг. 10.42)
Така овој материјален свет почива врз еден потполн дел на Кришна. Да не влезеше Кришна во оваа вселена, таа не ќе можеше да постои. Слично на тоа, ако духовната душа, делче на Кришна, не влезе во телото, тоа нема да може да постои. Штом духовната душа си замине, телото веднаш станува бескорисно. Кога Кришна ќе влезе во материјата, таа има вредност. Тоа важи како за малечкиот атом, така и за огромната вселена.
Бидејќи манифестациите на Кришна се така големи, треба да знаеме дека Неговото уживање е далеку поголемо од нашето. Мораме да се обидеме да сфатиме какво уживање сака Кришна. Секој знае дека Бог е голем, па оттука можеме да заклучиме дека и Неговото уживање е исто така го­емо. Во врска со тоа Сварупа Дамодара Госвами има напиано стих кој вели дека иако љубовните забави на Радха и Кришна можат да изгледаат како обични материјални забави, тие не се такви. Радхарани е Кришнината моќ на задоволство. Задоволство не можеме да чувствуваме кога сме сами. Задоволство чувствуваме во друштвото на пријателите или семејството. Јас можам да зборувам сам во празна соба, но ако зборувам пред други луѓе, задоволството се зголемува. Задоволство значи дека мораат да бидат присутни и други и затоа Кришна, Апсолутната Вистина, кој постојано ужива, станал множество.
Ние сме делчиња на Кришна и наменети сме да My даваме задоволство. Кришнината главна моќ на задоволство е Радхарани и затоа Радха-Кришна се секогаш заедно. Co материјалниот свет управува надворешната моќ, Маја, a со духовниот свет внатрешната моќ, Радхарани. Ние често и се молиме на Радхарани, бидејќи Таа е Кришнината моќ на задоволство. Самиот збор „Кришна" значи сепривлечен, но Радхарани е толку возвишена што го привлекува Кришна. Ако Кришна секогаш ги привлекува сите, а Радхарани го привлекува Кришна, како можеме дури и да ја замислиме положбата на Шримати Радхарани? Треба понизно да се обидеме да ја сфатиме Нејзината положба и да и оддадеме почит со зборовите: „Радхарани, Ти си My толку драга на Кришна. Ти си ќерката на кралот Вршабхану и Кришнината сакана. Ти ја оддаваме нашата понизна почит." Радхарани My е многу драга на Кришна, и ако My пријдеме на Кришна преку милоста на Радхарани ќе можеме лесно да го достигнеме. Ако Радхарани препорача некој бхакта, Кришна веднаш го прифаќа, колку и да е тој бхакта будалест. Затоа во Врндавана ќе видиме дека бхактите почесто го пеат името на Радхарани отколку името на Кришна. Во Индија насекаде ќе видиме бхакти како извикуваат „Џаја Радхе." Треба повеќе да се интересираме за обожувањето на Радхарани, бидејќи ако на некој начин ја задоволиме, колку и да сме паднати, ќе можеме многу лесно да го сфатиме Кришна. Ако се обидеме да го сфатиме Кришна со помош на спекулативниот процес, ќе мораме многу животи да потрошиме спекулирајќи, но ако му се посветиме на девоциското служење и само се обидеме да ја задоволиме Радхарани, ќе можеме многу лесно да го сфатиме Кришна. Радхарани е толку голем бхакта што може да го даде Кришна на други.
Дури ни Кришна не може да ги сфати особините на Радхарани. Толку е возвишена што не може да ја сфати. За да ја сфати Радхарани, Кришна ја прифатил Нејзината положба. Мислел: „Иако сум потполн во секој поглед, не ја разбирам Радхарани. Зошто?" Тоа го натерало Кришна да ги поприми склоностите на Радхарани, што ја објаснува Неговата појава како Господинот Чаитанја Махапрабху. Чаитанја Махапрабху е Самиот Кришна кој ги прифатил склоностите на Радхарани. Радхарани секогаш чувствува одвоеност од Кришна, па така во Нејзина положба и Господинот Чаитанја секогаш ја чувствувал таа одвоеност. Оние што ги следат учењата на Господинот Чаитанја треба да ги доживеат и да уживаат во чувствата на одвоеност, а не на средба.
Госвамиите, ученици на Господинот Чаитанја Махапрабху, најсовршените, највозвишените суштества, никогаш не рекле: „Го видов Кришна". Наместо тоа, постојано извикувале: „Каде е Радхарани? Каде се Лалита и Вишакха и другите девојки од Врндавана?" На нивото на зрела љубов кон Bo­ra, додека живееле во Врндавана, госвамиите исто така извикувале: „Радхарани, каде си? Каде се Твоите пријателки? Каде си Ти, о сине на Нанда Махараџа? Каде сте сите?" Така тие трагале по Кришна, и никогаш не рекле: „Сношти го видов Кришна како танцува со гоппите." Такви нешта не изјавуваат напредните бхакти, туку оние што многу евтино ги сфаќаат работите. Некои луѓе мислат дека Радха и Кришна се толку евтини што можат да се видат секоја ноќ, но тоа не е учењето на госвамиите кои го барале Кришна извикувајќи: „Каде сте? Каде си, Радхарани? Каде си, Кришна? Дали сте кај ридот Говардхана? Дали сте на брегот на Јамуна?" Така госвамиите викале и ги барале Радха и Кришна како лудаци по целото подрачје на Вриндавана.
Мораме да ги следиме стапките на госвамиите и на тој начин да ги бараме Радха и Кришна. Врндавана е во нашите срца и мораме таму да ги бараме. Тоа е процесот на обожу ање во одвоеност што го препорачал Чаитанја Махапрабху. Чувствувајќи одвоеност од Кришна, Господинот Чаитанја се фрлал в море. Ќе излегол од својата соба среде глуво доба и ќе исчезнел. Никој не ќе знаел каде отишол, но Тој цело време го барал Кришна. He можеме да уживаме во љубовните забави на Радха и Кришна како да сме гледачи на некој спортски натпревар. Мораме да чувствуваме одвоеност од Нив. Колку повеќе чувствуваме одвоеност, толку повеќе напредуваме. Co нашите материјални сетила не можеме да го видиме Кришна, па дури ни да го чуеме Неговото име. Штом ќе станеме напредни во девоциското служење, ќе почнеме да го забележуваме. Тоа девоциско служење започнува со јазикот, а не со нозете, очите или ушите. Јазикот мораме да го искористиме за пеење Харе Кришна, Харе Кришна, Кришна Кришна, Харе Харе / Харе Рама, Харе Рама, Рама Рама, Харе Харе и за земање на Кришна-прасадам. Јазикот ја има таа двојна улога, и користејќи го на тој начин ќе го сознаеме Кришна. Кришна не можеме да го видиме со нашите материјални очи, ниту можеме да слушаме за Hero со материјални уши, ниту пак да го допреме со нашите раце, но ако почнеме да го служиме со нашиот јазик Тој самиот ќе ни се открие и ќе рече: „Еве Me."
Пеењето Харе Кришна го гаси пламтечкиот оган на материјалната природа. Тоа е значењето на следната молитва посветена на духовниот учител:

самсара-даванала-лидха-лока
транаја карунја-гханагханатвам
праптасја калјана-гунарнавасја

ванде гурох шри-чаранаравиндам

„Духовниот учител прима благослови од океанот на милоста. Како што облакот истура вода врз шумскиот пожар за да го изгасне, така духовниот учител го гасне пламтечкиот оган на материјалното постоење. Им ја оддавам својата понизна почит на лотосовите стапала на мојот духовен учител." (Шри Гуруаштака, стих 1)
Овој материјален свет често се споредува со шумски пожар кој се пали сам од себе. Никој не сака шумски пожар, но тој често избива поради молња, негрижа, триење или нешто друго. Така и овој материјален свет е опкружен со пламтечки оган од проблеми. Секој тука сака да живее мирно, но ситуациите така се менуваат што тоа за никого не е изводливо. Многу напорно се трудиме да го прилагодиме светот кон себеси на толку многу начини, но природните закони се толку сурови и опасни што и покрај сите наши надежи и планови пламтечкиот оган на проблемите на материјалното постоење продолжува да гори.
Во овој век, на пример, се обидовме да го изгаснеме огнот на војната, но тоа не беше изводливо. Првата светска војна избувна и Лигата на народите беше формирана да ја запре Втората светска војна, но таа избувна и покрај нивните напори. Cera е формирана Организацијата на Обединетите Нации за да го сопре војувањето, но и понатаму се војува во Египет, Виетнам, Пакистан и на други места. Никој не сака Трета светска војна, но изгледа дека таа е неизбежна. Една пожарна чета, неколку луѓе со кофи вода, не може да изгасне голем шумски пожар. Потребни се огромни количества вода. Co други зборови, таквиот потфат ја надминува човечката моќ. Кога над шумскиот пожар ќе се појави милостив облак и ќе излие пороен дожд, пламтечкиот оган веднаш бидува изгаснат. Како што облакот собира вода од океанот, така и духовниот учител собира вода од Кришниниот океан на милост и ја истура врз пламтечкиот оган на материјалното постоење. Тој што го излива дождот на Кршнината милост се нарекува духовен учител или гуру.
Во Ведските списи е речено дека за да ја сфатиме трансценденталната наука на свесноста за Кришна мораме да дознаеме како да го изгаснеме пламтечкиот оган од проблеми. Научниците, филозофите и други образувани луѓе многу напорно се трудат да го изгаснат, но изгледа дека како резултат имаме се поголеми и поголеми бомби. Кармиите или плодоносните работници работат со срце и душа, дењеноќе, да го изгаснат огнот или да ја намалат бедната состојба на материјалното постоење со своето напорно работење. Џнанпите или филозофите исто така се трудат, но на нив светот веќе им се згнасил и затоа изјавуваат: „Овој свет е лажен." Така мислејќи, се обидуваат да се стопат со постоењето на Севишниот и на тој начин да го изгаснат огнот. Тие се налик на лисицата која се обидува да скине грозје од лозата но не успева, па вели: „Ах, ова грозје е и онака кисело". Јогиите, медитаторите, се обидуваат да стекнат високи мистични моќи и да станат поголеми од најголемото, помали од најмалото, полесни од најлесното и потешки од најтешкото, но тоа е само игра за деца. Co какво и да било материјално тело — големо или мало, лесно или тешко — проблемите на материјалното постоење сеуште остануваат. На тој начин, човек може да напредува од едно ниво до друго, од нивото на кармп, плодоносен работник, до нивото на џнанп, филозоф, па до нивото на јогп, медитатор, но во секој случај на крај мора да дојде на нивото на бхакти, девоциско служење. Тоа е вистинскиот еволутивен процес. Во Бхагавад-гита тој процес се спомнува вака:

бахунам џанманам анте
џнанаван мам прападјате

васудевах сарвам ити
са махатма судурлабхах

„По многу раѓања и умирања, оној што навистина има знаење Ми се предава Мене, знаејќи дека Јас сум причина на сите причини и ее што постои. Таквата голема душа е многу ретка." (Бг. 7.19)
Смислата на стихот е дека треба да My се предадеме на Кришна. Тоа е целта на животот, а бхактите, интелигентните луѓе, веднаш преминуваат на тоа ниво. Затоа Кришна за нив вели дека се мудри луѓе. Ако по многу, многу животи мора да се дојде до оваа точка на предавање, тогаш зошто не веднаш?
Пламтечкиот оган на материјалната природа го надгледува Дурга. Често ја прикажуваат со оружје во рацете. Таа има десет раце и во секоја од нив држи поинакво оружје. Тоа означува дека таа управува со сите десет насоки во вселената. Разните оружја ги користи да ги казни демоните. Една позната слика прикажува како некој демон се бори со лав, а божицата Дурга го влече демонот за коса и со својот трозабец му ги боде градите . Ако ја проучиме оваа слика ќе утврдиме дека демонот сме ние, а трозабецот трикратните беди на материјалното постоење од кои постојано страдаме. Некои беди доаѓаат од други живи суштества, некои од природни непогоди, а некои од умот и телото. На некој начин постојано се бориме против овие три вида на беди. Никој во материјалната креација не може да каже дека е слободен од нив. Трозабецот на материјалната природа е притиснат врз сечии гради и поради тоа во материјалниот свет не може да постои чиста среќа. Можеме да се обидеме да ја задоволиме Мајката Дурга така што ќе ја обожуваме или подмитиме, но Дурга не се подмитува така лесно.
Затоа треба да знаеме дека целта на нашиот живот треба да биде да ја сфатиме Севишната Божја Личност. Треба да превземеме секакви политички, социјални, филозофски или религиски потфати, но само со цел да дојдеме поблиску до Севишната Личност. Во Ведите е речено дека учените, напредни луѓе, полубоговите во креацијата, зависат од Кршнините лотосови стапала. Човечката цивилизација треба да делува на истиот начин. Ако таа не зависи од Кришнините лотосови стапала, сите религиозни, општествени или политички потфати ќе пропаднат. Се додека нашите желби се укотвени во материјалниот свет, нема да можеме да напредуваме. Во врска со тоа има една приказна за друштвото на младоженецот што требало да отиде до куќата на невестата, низводно по реката. Се договориле да тргнат со чун ноќе и да стигнат на целта рано наутро. Така таа ноќ, по вечерата, веселото друштво се качило во чунот, удобно се сместило и им наредило на чунарите да тргнат. Бидејќи сите членови на друштвото удобно се сместиле, а речниот развигорец бил многу пријатен, сите цврсто спиеле. Следното утро сите станале рано, но на нивно изненадување виделе дека чунот не се помрднал ниту сантиметар накај целта, иако чунарите енергично веслале цела ноќ. На крај, откако ја испитале работата, откриле дека и покрај веслањето на чунарите, чунот не се помрднал затоа што заборавиле да ја кренат котвата. Така свадбената свеченост била расипана поради една глупава грешка.
Нашата денешна цивилизација е погрешна цивилизација, бидејќи погрешните водачи заборавиле да ја кренат котвата на врзаноста. Наместо тоа котвата се повеќе се зацврстува, бидејќи го изградиле општествениот поредок врз темелите на сетилното задоволување. Ова сетилнозадоволувачко општествено-политичко уредување, кое го одржуваат разни планови и програми, е опишано во Бхагавад-гита на следниот начин:

камам атритја душпурам
дамбха-мана-маданвитах

мохад грхитвасад-грахан
правартанте 'тучи-вратах
чинтам апаримејам ча
пралајантам упатритах

камопабхога-парама
етавад ити нитчитах

„Демонските лица, земајќи го засолништето на незаситната пожуда, гордост и лажен углед, и кои се во илузија поради тоа, постојано заколнато се оддаваат на вршење нечисти дела, привлечени од минливото. Тие веруваат дека главната потреба на човечката цивилизација е задоволување на сетилата до крајот на животот. Така до крајот на животот се неизмерно неспокојни." (Бг. 16.10, 11)
Водачите се, како чунарите, сите во илузија. He заведуваат на таков начин да прифатиме некакво привремено добро, но колку можат да потраат нивните планови и програми? Ако истраат додека не умрат од срцев удар или додека не бидат убиени од атентатори, пак некој како нив ќе го превземе нивното место. Дури и тнр. филозофи на современото општество се занесени од материјалниот углед и слава и затоа не го водат населението во вистинската насока. Така поради сетилното задоволување котвата на животот останува длабоко зацврстена во водите на незнаењето, а нашата тнр. цивилизација гние во застоена, смрдлива бара. Бидејќи не се движиме, постојано сме во истото пристаниште на проблематичниот живот. Сите планови се само бескорисни парчиња хартија наспроти војната, гладта, земјотресите и други непогоди. Тие непогоди се предупредувања од Мајката Дурга со кои таа ја потврдува својата вечна надмоќ над кројачите на планови во илузија. Разните тегови на котвата што не држат заринкани во материјалниот живот се нашата врзаност за материјалното тело поради непознавање на духовните факти, врзаноста за роднините поради телесните односи, за нашата земја на раѓање и материјалните имоти, за материјалната наука и за религиозните обреди и церемонии без познавање на нивната вистинска намена. Сето тоа го укотвува бродот на човечкото тело во материјалниот свет. Во Бхагавад-гита Шри Кришна, користејќи го примерот на бањановото дрво со длабоки корења, не подучува како еднаш засекогаш да се ослободиме- од оваа врзаност.

на рупам асјеха татхопалабхјате
нанто на чадир на ча сампратиштха
атваттхам енам сувирудха-мулам асанга-тастрена дридхена чхиттва
татах падам тат паримаргитавјам јасмин гата на нивартанти бхујах
там ева чадјам пурушам прападје јатах праврттих прасрта пурани

„Вистинскиот облик на тоа дрво не може да се види во овој свет. Никој не може да разбере каде му е крајот, почетокот или основата. Тоа бањаново дрво човек мора решително да го пресече со оружјето на одвоеноста. Потоа мора да го побара она место од кое, откако еднаш ќе отиде, никогаш не се враќа. Мора да и се предаде на Севишната Божја Личност од која се почнало и од која се се шири од памтивек." (Бг. 15.3, 4)
Божјата Личност е наполно свесна за се во својата креација и не известува, за наше најголемо добро, дека мораме да посакуваме да се ослободиме од ова материјално постоење. Мораме да се одвоиме од се што е материјално. За најдобро да ја исползуваме лошата зделка, треба стопроцентно да го продуховиме нашето материјално постоење преку постојаното дружење со Кришнината порака, Неговите бхакти и имиња. Затоа секој што обично се занимава со материјални работи може да извлече најголема полза од ова движење на свесноста за Кришна. Сите видови на духовен напор се повеќе или помалку обоени со материјална загаденост. Меѓутоа, чистото девоциско служење е трансцендентално спрема сета загаденост. Нема потреба вештачки да ги усвоиме принципите на материјализмот. Треба само да ги сосредоточиме нашите умови на лотосовите стапала на Севишниот Господин, Божјата Личност, Шри Кришна.